Tak przed laty wyglądały baseny Legii - fot. Architektura i Budownictwo

Uwaga: Wiadomość archiwalna!

Historia stadionu Legii: Odkrywamy historię basenów

Bodziach

O basenie Legii budowanym w latach 20. XX wieku na terenie przylegającym do stadionu Wojska Polskiego, od strony ulicy Łazienkowskiej już pisaliśmy nie raz. Dziś wracamy do początków, aby przedstawić Wam szczegółowy projekt architektoniczny basenów. Dowiecie się m.in. dlaczego kiedyś zostawiano wodę na zimę w basenie oraz wpuszczano doń ryby. Kiedyś wejście do basenu możliwe było tylko "po przyjęciu ciepłego tuszu i umyciu nóg". Zachęcamy do lektury.

Stadion w miejscu śmietniska
W sąsiedztwie parku Łazienkowskiego znajdują się prawie w śródmieściu Warszawy tereny sportowe między ulicą Czerniakowską, Myśliwiecką i Łazienkowską, a mianowicie: Stadion D.O.K. I, dzierżawiony przez Wojskowy Klub Sportowy "Legja" i boisko sportowe w parku im. Sobieskiego przy ul. Myśliwieckiej. Grunty państwowe, na których powstał Stadion D.O.K. I, były jeszcze w roku 1926 nieużytkami i miejscem zwalania śmieci, dzięki jednak inicjatywie i energii W.K.S. "Legia", która objęła teren ten o pow. około 16 ha w długoletnią dzierżawę, teren został wyrównany i ogrodzony i zamieniony w krótkim czasie w ważny ośrodek wychowania fizycznego.
W planie rozbudowy Stadionu widzimy dwa boiska piłki nożnej z tymczasowymi trybunami, widzimy 10 kortów tenisowych z głównym kortem reprezentacyjnym wraz z trybunami na 2.000 osób. Do użytku boisk i tenisów służą przebudowane trzy budynki, mieszczące szatnie, tusze i pokoje klubowe.

Boisko i trybuny na 5 tysięcy
Główną inwestycją sportową na terenie omawianym jest budowa reprezentacyjnego boiska wraz z bieżnią i urządzeniami lekkoatletycznemi, torem kolarskim i trybunami krytymi na 5.000 osób. Całość tego założenia nosi nazwę stadionu, skąd też i nazwa dla całego terenu. Budowa trybun, rozpoczęta w r. 1927, obecnie doprowadza się pod dach. Trybuny pomyślane są jako budynek murowamy z dachem o konstrukcji żelaznej, opartej na słupach kutych w odstępach co 20 m. Długość budynku wynosi 115 m, szerokość 22 m, wysokość średnio 15 m. Siedzenia dla widzów obejmują dwa rzędy lóż i 19 rzędów ławek, dzielących się na dolną i górną część, do których dostęp prowadzi od zewnątrz przez osobne cztery klatki schodowe i osobne cztery wejścia. Ponadto środkowa klatka prowadzi do trybun reprezentacyjnych. Konstrukcja siedzeń jest żelbetowa z drewnianymi okładzinami. Pod trybunami przewidziane są w parterze potmieszczenia na salę gimnastyczną 10 x 18 m, salę szermierki 9 x 16 m, salę boksu, szatnie dla różnych sekcji, sale posiedzeń,kuchnię i restaurację, umywalnie i natryski. Na I piętrze będzie urządzony hall recepcyjny, pokoje klubowe i 20 pokoi mieszkalnych, dla pomieszczenia drużyn i zawodników pozamiejscowych. Ogrzewanie gmachu centralne.

1500 miejsc na wale ziemnym. Docelowo 15 tys. na całym stadionie
Wyjście na boisko znajduje się w środku trybun od strony boiska. Przed trybunami są siedzenia na 500 osób, naprzeciw trybun, po drugiej stronie na wale ziemnym są miejsca otwarte dla 1500 osób. Tor kolarski długości 500 m, opasuje bieżnię i boisko. Tor kolarski będzie miał 8 m szerokości, kąt nachylenia na prostych około 8°, na łukach 35°, proste łączą się z łukami za pomocą krzywych przejściowych. Nawierzchnia toru betonowa, częściowo na nasypie ziemnym, częściowo na konstrukcji nośnej.

Po wykonaniu pełnej rozbudowy stadionu, przewiduje się umieszczenie miejsc dla publiczności naokoło toru i wtedy ogólna ilość widzów będzie wynosiła 15.000 osób. Ponieważ Warszawa nie posiada dotychczas wzorowo założonego stadionu i nie ma odpowiednich trybun - należy uważać budowę stadionu przy ul. Myśliwieckiej za bardzo aktualną i odpowiadającą swemu przeznaczeniu tymbardziej, że stadion W.K.S. "Legia" położony jest prawie w śródmieściu.

Do budowli z zakresu wychowania fizycznego, oddanych już częściowo do użytku publicznego, należy Kąpielisko na Stadjonie D.O.K. I, zbudowane obok opisanego boiska i trybun.

Pierwsza pływalnia sportowa
W programie prac Państwowego Urzędu W.F. i P.W. przewidziano budowę na Stadjonie D.O.K. I pływalni sportowej, basenu dla niepływających i basenika dla dzieci, wraz z koniecznymi budynkami i urządzeniami dla kąpiących się i widzów w połączeniu z boiskami i plażami dla kąpieli powietrznych. W chwili obecnej jest wykończona pływalnia sportowa. Basen dziesięciotorowy wykonano z żelbetonu w kształcie prostokąta o wymiarach 25 x 50 metra i o głębokości dna do powierzchni wody w płytkiej części 1,25 m, a w głębokiej części przed skocznią 4,50 m. Podane wymiary basenu zezwalają na urządzenie zawodów pływackich, popisów w skokach z dziesięciometrowej wieży, jak też na urządzanie meczów "polo wodnego".

Dwie trampoliny i cztery odskocznie nieruchome
Przy popisach w skokach z dziesięciometrowej wieży, poziom wody może być przy zamkniętych przelewach podniesiony do 5 metrów. Oryginalnie pomyślana wieża skoków na trzech słupach posiada odskocznie na wysokości 1,00, 3,00, 5,00, 6,65, 8,35 i 10,00 metra. "Jedynka" i "trójka" zostały wykonane jako trampoliny, reszta zaś jako odskocznie nieruchome. W związku z umieszczeniem aż pięciu podestów dążono do jak największego wyzyskania przestrzeni w pionie i zaprojektowano odskocznie w postaci płaskich płyt bezbelkowych, zbrojąc je przy słupach pierścieniami grzybkowemu. Ciężar schodów, prowadzących na poziom pierwszego podestu, uzyskano jako w pewnej mierze przeciwwagę zwisającym płytom wspornikowym. W tym celu przytwierdzono schody do wspomnianego podestu, nie opierając ich o teren. Wobec pośpiechu z wykończeniem, do betonu zastosowano cement szybkotwardniejący.

10 torów. Dno wyłożone glazurą
Dziesięć torów znaczą dziesięć numerowanych słupków startowych, a na dnie basenu pasy wyłożonie glazurą, zaś na poziomie wody liny pływające na korkach. Dla wyjścia z basenu służy sześć drabiniek mosiężnych. Woda na razie z wodociągu, w przyszłości dostarczana będzie z własnej studni. Basen spoczywa w wykopie wprost na ziemi, przytem głęboka część posadowiona jest ma 2 metry w wodzie gruntowej, której odlew w czasie pracy dokonano przy pomocy trzech pomp motorowych, pracujących bez przerwy w ciągu dziesięciu dni.

Woda w basenie zostawała na zimę
Wykop pod dno basenu był otoczony ścianą szpuntpalową, sięgającą do warstwy gliny na głębokości ośmiu metrów. Ze względu na niejednolity grunt, na różne głębokości dna, obecność wody gruntowej i na wpływy temperatury, basen podzielono szwami dylatacyjnymi na osobne partie, tak, że ściany i dno konstrukcyjnie tworzą zupełnie oddzielne zespoły. Uszczelnienie fug dylatacyjnych wykonano za pomocą ołowiu, cement-asfaltu i gliny. Ściany basenu konstruowane są jako żelbetowe, żebrowe ściany oporowe. Wodoszczelność ścian uzyskano drogą odpowiedniego doboru składników betonu; dokładne wykonanie przy odpowiedniej ilości wody dało w wyniku zupełnie szczelny beton. Ściany otynkowano gładko, przewidując w przyszłości wyłożenie płytkami porcelanowymi. Aby uniknąć szkodliwych wpływów niskiej temperatury na beton, zdecydowano pozostawiać wodę w basenie pod lodem przez całą zimę; celem zabezpieczenia ścian od parcia lodu, nadano im na poziomie zamarzania wody pochyły kształt, tak że lód przy rozszerzaniu może się podnieść ku górze [sic!]. Pomysł pozostawienia wody na zimę w basenie dał dobre rezultaty, gdyż nawet tak surowa zima, jak w tym roku, nie przyniosła żadnej szkody ustrojowi basenu, który był pod lodem zabezpieczony od mrozów.

Dziennie ubywało 10% wody z basenu. Wodę oczyszczały... ryby
W czasie użytkowaniia basenu dolewa się codziennie 10% świeżej wody, dopływającej kaskadami, celem ogrzania i utlenienia przy większej styczności z powietrzem, tak, że w ciągu 10 dni zawartość basenu ulega całkowitej zmianie. Poza tym przewiduje się proces filtrowania na filtrach szybkobieżnych, o sposobności przefiltrowania 3000 m3 zawartości basenu w ciągu 48 godzin, przy czym woda będzie chlorowana płynnym chlorem. Woda dopływa rurami o średnicy 4" przy płytkiej części basenu, wypływając z głębokiej części rurą o średnicy 8" do kanalizacji miejskiej. W przyszłości przewidziane jest ogrzewanie wody w basenie do +22° C. Odpowiednie pomieszczenia dla instalacji przygotowane są w piwnicach budynku szatni. Na poziomie zwierciadła wody umieszczono rynny przelewowe, przez które wycieka górny słój wody z pływającymi cząstkami brudu, kurzu i sadzy. Oczyszczenie wody od naleciałości mają uskuteczniać ryby, wpuszczone do basenu, jak naprzykład: karasie, złote ryby itp., które jak uczy doświadczenie, utrzymują czystość wody.

Trawnik, plaża i brody nożne
Otoczenie basenu stanowią: od wschodu trawnik i plaża, od południa wieża skoków, od zachodu trybuny, od północnego-zachodu budynek, mieszczący szatnie, natryski, ubikacje i inne koniezne urządzenia. Chodnik przy basenie wyłożono płytami betonowymi i ogrodzono barierą z dostępami przez obowiązkowe natryski i brody nożne. Wejście do basenu możliwe jest jedynie po przyjęciu ciepłego tuszu i umyciu nóg. Powrót zaś z plaży piaskowej do basenu musi się odbyć także przez natryski i nożne brody, a to celem jak najmniejszego zanieczyszczenia wody.

Szatnie oraz solarjum na dachu
Szatnie umieszczono w piętrowym budynku żelazobetonowym, do którego prowadzi wejście od ulicy Łazienkowskiej; przy wejściu kasa i wydawanie bielizny. Na parterze kabiny dla publiczności ze zbiorową szatnią na ubrania, na piętrze szatnie klubowe, wyposażone szafkami. W drodze z szatni do basenu - urządzenia do mycia nóg, klozety, ciepłe natryski i kabiny masażu; w piwnicy instalacja kotłowni i filtrów. Na dachu budynku - solarjum, zwrócone ku południowi [oryginał], które też może być wyzyskane jako miejsce dla widzów przy zawodach. Trybuny wzdłuż wschodniej części basenu na razie dla 1200 widzów. W rozplanowaniu oddzielono widzów od kąpiących się. W dzisiejszym stanie, przy sprawnej administracji i obsłudze na pływalni może mieć kąpiel, rozrywkę i odpoczynek do 500 osób jednocześnie, licząc przeciętnie około 2,5 m2 powierzchni basenu na osobę, w najlepszych warunkach, przy kąpielisku, czynnym w ciągu 10 godzin dziennie, można będzie każde miejsce szatni publicznej zużytkować kilka razy i liczyć na ogólną frekwencję paru tysięcy osób.

Wieżę skoków wykonano szybkowiążącym cementem glinowym, wskutek czego można było przystąpić do rozszalowania i wykonania obciążenia próbnego wieży po upływie 36 godzin od zakończenia betonowania. Budowa kąpieliska została wykonana sposobem gospodarczym przez projektodawcę inż. A. Kodelskiego, przy głównym kierownictwie inż. M. Dudryka - Kierownika Budowy Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego na Bielanach, z ramienia Departamentu Budownictwa M. S. Wojsk.

Poniższe zdjęcia i powyższy tekst w zdecydowanej większości pochodzą z przedwojennego wydania pisma "Architektura i Budownictwo".

CDN

Historia stadionu Legii: Zadaszenie basenu oraz likwidacja pływalni i strzelnicy
Historia stadionu Legii: W oczekiwaniu na zegar
Historia stadionu Legii: Wspomnienia Bohdana Tomaszewskiego
Historia stadionu Legii: Wchodzenie na gapę, piwo pod stadionem i przeładowany trolejbus
Historia stadionu Legii: 1965-68
Historia stadionu Legii: 1961-63
Historia stadionu Legii: 1960 cz.V
Historia stadionu Legii: 1960 cz.IV
Historia stadionu Legii: 1960 cz.III
Historia stadionu Legii: 1960 cz.II
Historia stadionu Legii: 1960 cz.I
Historia stadionu Legii: 1950-1959
Historia stadionu Legii: 1948-1949
Historia stadionu Legii: 1946-1947
Historia stadionu Legii: 1937-1945
Historia stadionu Legii: 1933-1936
Historia stadionu Legii: 1930-1932
Historia stadionu Legii: 1928-1929
Historia stadionu Legii: 1926-1927
Historia stadionu Legii: 1924-1925
Historia stadionu Legii: 1917-1922

Plan sytuacyjny stadionu D.O.K. I imienia Marszałka Piłsudskiego


Projekt trybun na stadionie D.O.K. I


Widok kąpieliska od ulicy Łazienkowskiej



Szatnie dla publiczności


Szatnie dla publiczności i sportowców


Rzut piętra w skali 1:500


Rzut parteru w skali 1:500


Widok pływalni od strony południowej


Elewacja południowa w skali 1:400


Elewacja wschodnia i przekrój przez basen w skali 1:500


Elewacja od północy w skali 1:400


Elewacja zachodnia w skali 1:500


Fragment basenu ze słupkami startowymi


Przekroje basenu


Plan basenu i szczegóły ścian



Skocznia na stadionie pływackim


Widok z solarium na trybuny i basen



Wieża do skoków na basenach Legii

NAJCZĘŚCIEJ KOMENTOWANE:

• Dean Klafurić zwolniony! (267)
• Legia Warszawa 0-2 Spartak Trnava (207)
• PS: Nawałka odmówił Legii (162)
• Nawałka od środy trenerem? (152)
• Klafurić: Możemy pokonać Spartak w rewanżu (145)
• Ukrainiec kandydatem na trenera (133)
• LIVE!: Spartak Trnava - Legia Warszawa (129)
• Spartak Trnava 0-1 Legia Warszawa (117)
• Legia Warszawa 1-3 Zagłębie Lubin (106)
• Klafurić: Przegrana bitwa, ale nie wojna (94)

Zgłoś newsa!

Jeżeli masz informację, której nie ma na tej stronie, a Twoim zdaniem powinna się znaleźć, zgłoś ją nam! Wystarczy wypełnić prosty formularz, a informacja zostanie dodana do naszej bazy.
Zgłoś newsa!